آسانسورها به عنوان رگ‌های حیاتی در ساختمان‌های بلند، نقش مهمی در جابجایی افراد و بارها ایفا می‌کنند. در قلب این غول‌های فلزی، شبکه‌ای پیچیده از کابل‌های برق نهفته است که وظیفه‌ی حیاتی تامین انرژی و فرمان را بر عهده دارند. انتخاب کابل مناسب و رعایت استانداردها در این بخش، نقشی کلیدی در ایمنی و عملکرد بی‌وقفه آسانسور ایفا می‌کند.
در این مقاله، به بررسی اهمیت استانداردهای کابل برق آسانسور، خصوصیات فنی و فیزیکی این کابل‌ها، فرایند تولید و کنترل کیفیت آنها، نکات کلیدی در نصب و ارتباط آن با ایمنی سیستم آسانسور خواهیم پرداخته .
استانداردهای کابل برق آسانسور
استانداردهای کابل برق آسانسور یک نقطه کلیدی در تضمین ایمنی و عملکرد بهینه سیستم‌های آسانسور می‌باشند. این استانداردها توسط سازمان‌ها و انجمن‌های صنعتی معتبر به منظور تضمین استفاده از مواد با کیفیت و رعایت الزامات فنی و ایمنی تدوین شده‌اند. در حال حاضر، دو دسته طبقه بندی برای استاندارد کابل برق آسانسور وجود دارد:
استانداردهای اولیه
استانداردهای اولیه کابل برق آسانسور، الزاماتی هستند که باید در هنگام انتخاب و نصب کابل‌ها رعایت شوند تا از ایمنی و عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل شود. این استانداردها شامل موارد زیر می‌شوند:
نوع کابل: نوع کابل باید با توجه به نوع آسانسور، ظرفیت، سرعت، و شرایط محیطی انتخاب شود. به طور کلی، از کابل‌های انعطاف‌پذیر با عایق و روکش مناسب برای آسانسورها استفاده می‌شود.
سایز کابل: سایز کابل باید با توجه به جریان عبوری از آن و طول مسیر انتخاب شود. استفاده از کابل با سایز نامناسب می‌تواند منجر به گرم شدن کابل، افت ولتاژ و در نهایت خرابی آن شود.
کیفیت کابل: کابل‌ها باید از برندهای معتبر و شناخته‌شده باشند و دارای گواهی‌های استاندارد لازم باشند.
نحوه نصب: کابل‌ها باید توسط افراد متخصص و با استفاده از ابزار و تجهیزات مناسب نصب شوند. مسیر کابل‌کشی باید استاندارد و دور از منابع حرارت، رطوبت و مواد شیمیایی باشد.
آزمایش و تست: پس از نصب، باید عملکرد و سلامت کابل‌ها با استفاده از دستگاه‌های تست مناسب بررسی شود.
استانداردهای دوره‌ای
علاوه بر استانداردهای اولیه، کابل‌های برق آسانسور باید به طور دوره‌ای نیز از نظر سلامت و کارایی مورد بررسی قرار گیرند. این امر به منظور شناسایی و رفع عیوب احتمالی قبل از بروز خرابی و ایجاد خطرات جانی و مالی انجام می‌شود.
استانداردهای دوره‌ای کابل برق آسانسور شامل موارد زیر می‌شوند:
بازرسی بصری: کابل‌ها به طور مرتب از نظر پارگی، ساییدگی، عایق‌بندی و اتصالات بررسی می‌شوند.
اندازه‌گیری مقاومت عایقی: مقاومت عایقی کابل‌ها با استفاده از دستگاه مخصوص اندازه‌گیری می‌شود تا از سلامت عایق آنها اطمینان حاصل شود.
آزمایش تست گرم شدن: کابل‌ها تحت جریان بار قرار می‌گیرند تا از گرم شدن بیش از حد آنها و احتمال آتش‌سوزی جلوگیری شود.
بررسی اتصالات: اتصالات کابل‌ها از نظر سفت بودن، خوردگی و جرقه‌زنی بررسی می‌شوند.
فواصل زمانی انجام تست‌های دوره‌ای با توجه به نوع آسانسور، شرایط محیطی و سابقه خرابی‌ها تعیین می‌شود. به طور کلی، این تست‌ها باید حداقل سالی یک بار انجام شوند.
همچنین بخوانید: کابل های مقاوم در برابر نفوذ آب
اهمیت استانداردها در کابل برق آسانسور
حفظ جان و سلامت انسان‌ها در اولویت اصلی هر سیستمی، به خصوص آسانسورها، قرار دارد. کابل‌های برق به عنوان شریان‌های انرژی، وظیفه‌ی سنگینی در تامین برق تجهیزات و موتور آسانسور دارند. کوچک‌ترین نقص یا بی‌دقتی در انتخاب و نصب این کابل‌ها می‌تواند منجر به حوادث جبران‌ناپذیری مانند آتش‌سوزی، برق‌گرفتگی و نقص فنی شود.
رعایت استانداردها در این زمینه، تضمین‌کننده موارد زیر است:
ایمنی: استفاده از کابل‌های استاندارد و باکیفیت، خطر آتش‌سوزی، برق‌گرفتگی و سایر حوادث را به طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
عملکرد: کابل‌های استاندارد، جریان برق را به طور پایدار و بدون افت ولتاژ به تجهیزات آسانسور منتقل می‌کنند و از بروز نقص فنی و قطعی ناگهانی جلوگیری می‌کنند.
طول عمر: کابل‌های باکیفیت و استاندارد، طول عمر بالاتری دارند و نیاز به تعویض زودهنگام و صرف هزینه‌های اضافی را از بین می‌برند.
سازگاری: کابل‌های استاندارد با سایر تجهیزات آسانسور سازگاری دارند و از بروز اتصالات کوتاه و ناهنجاری در سیستم برق‌رسانی جلوگیری می‌کنند.
خصوصیات فیزیکی و الکتریکی کابل برق آسانسور
1. ظرفیت جریان: کابل های برق آسانسور باید قادر به انتقال جریان الکتریکی لازم برای عملکرد صحیح آسانسور باشد. این جریان شامل تامین انرژی موتور، سیستم‌های کنترل، روشنایی و سایر تجهیزات مرتبط با آسانسور می‌شود.
2. تحمل ولتاژ: این کابل ها باید بتواند ولتاژ الکتریکی مشخصی را تحمل کند تا از خطراتی مانند شورت‌سیم یا آتش‌سوزی جلوگیری کند. ولتاژ تحمل شده توسط کابل، به نوع آسانسور، سیستم برق‌رسانی و شرایط محیطی بستگی دارد.
3. مقاومت الکتریکی: مقاومت الکتریکی کابل برق آسانسور باید به گونه‌ای باشد که تا اندازه امکان از اتلاف توان و همچنین افت ولتاژ در طول کابل جلوگیری کند. مقاومت بالا، به معنای اتلاف بیشتر انرژی و افت ولتاژ در انتهای کابل است که می‌تواند بر عملکرد تجهیزات آسانسور تاثیر منفی بگذارد.
4. خصوصیات ساختاری: ساختار کابل برق آسانسور باید به گونه‌ای باشد که از نظر مکانیکی مقاومت کافی در برابر کشش، فشار، خمش و سایر نیروهای خارجی داشته باشد. همچنین، کابل باید دارای عایق مناسبی باشد تا از حمله حشرات، رطوبت و عوامل محیطی دیگر محافظت کند.
انتخاب کابل نامناسب می‌تواند منجر به پارگی، خوردگی، عایق‌بندی ناقص و در نهایت خرابی کابل در اثر عوامل محیطی شود.
همچنین بخوانید: تفاوت کابل برق زمینی و هوایی
فرایند تولید و کنترل کیفیت کابل برق آسانسور
فرایند تولید و کنترل کیفیت کابل برق آسانسور، کاری دقیق و پیچیده است که با انتخاب مواد اولیه مرغوب، تجهیزات پیشرفته و نظارت متخصصان مجرب انجام می‌شود. این فرایند، تضمین‌کننده تولید کابل‌هایی باکیفیت، ایمن و مطابق با استانداردهای لازم است. انتخاب کابل مناسب با در نظر گرفتن ویژگی‌های فنی و کیفی، نقشی کلیدی در حفظ جان و سلامت افراد و همچنین عملکرد بی‌وقفه آسانسور ایفا می‌کند.
1. گزینش مواد اولیه: تولید کابل برق آسانسور، با انتخاب مواد اولیه مرغوب و باکیفیت آغاز می‌شود. مس به عنوان هادی اصلی، عایق‌های مختلف مانند PVC و XLPE، روکش‌های مقاوم و سایر مواد تشکیل‌دهنده کابل، باید با دقت و وسواس فراوان انتخاب شوند. کیفیت مواد اولیه، نقشی اساسی در استحکام، دوام، عملکرد الکتریکی و طول عمر کابل خواهد داشت.
2. فرآیند مفتول‌کشی: در این مرحله، مفتول‌های مسی با عبور از دستگاه‌های مخصوص، به قطر و ضخامت مورد نظر می‌رسند. دقت و ظرافت در این فرآیند، نقش مهمی در هادی‌رسانی صحیح و جلوگیری از ناهنجاری در عملکرد الکتریکی کابل ایفا می‌کند.
3. عایق‌بندی: عایق‌بندی کابل، گامی حیاتی در تضمین ایمنی و عملکرد آن است. مواد عایق با عبور از دستگاه‌های اکسترودر، به دور مفتول‌های مسی پیچیده می‌شوند تا از آنها در برابر ولتاژ بالا، رطوبت، مواد شیمیایی و سایر عوامل مخرب محافظت کنند. کیفیت عایق، ضامن عایق‌بندی کامل و جلوگیری از نشت جریان الکتریکی و بروز خطر خواهد بود.
4. روکش‌دهی: پس از عایق‌بندی، نوبت به روکش‌دهی کابل می‌رسد. روکش‌های مختلف مانند PVC، لاستیک و نساجی، با عبور از دستگاه‌های مخصوص، به دور کابل پیچیده می‌شوند تا از آن در برابر سایش، ضربه، اشعه UV و سایر عوامل محیطی محافظت کنند.
5. کنترل کیفیت: در تمامی مراحل تولید، از تست‌های مختلف کنترل کیفیت برای اطمینان از انطباق کابل با استانداردهای لازم استفاده می‌شود. تست‌های ابعادی، الکتریکی، مکانیکی و ظاهری، به منظور بررسی سلامت هادی، عایق، روکش و سایر اجزای کابل انجام می‌شوند. عبور موفق از این تست‌ها، تضمین‌کننده ایمنی و عملکرد بی‌وقفه کابل در آسانسور خواهد بود.